Rey Ting
Site Güvenliği&Bilgisayar İşleri Sorumlusu
Mesaj Sayısı : 721
Yaş : 30
Bugün nasılsın : 
O tam bir : 
Kayıt tarihi : 05/06/07
 |  Konu: Linux´ta Program kurmak  Çarş. Tem. 16, 2008 1:50 pm | |
| Linux´ta Program kurmak
Linux´ta
Program kurmak Bu yazıda Linux altında çeşitli yöntemlerle program
kurulumlarının nasıl yapıldığı gösterilecektir. İçindekiler Red Hat
Package Manager (RPM) K Desktop paket yöneticisi: kpackage KDE ve Gnome
dosya yöneticileri Komut satırı kurulumu: rpm RPM ve parametreleri
Sıkıştırılmış arşivlerden program kurulumu: tar.gz Yazılımın derlenmesi
Linux´ta paket yüklemek ve güncellemek oldukça kolaydır. Redhat
tarafından geliştirilen RPM (RedHat Package Manager) sayesinde o
yazılıma ait bütün program dosyaları, dökümantasyon, veri dosyaları ve
konfigürasyon dosyaları sistemimize yüklenebilir. Paketleri yüklemek
kaldırmak ve güncellemek için RPM kolayca kullanılabilir. Verilecek tek
bir komut ile bu çeşit işlemlerin herbirini kolayca yerine
getirebiliriz. Ayrıca uygulamaların kaynak kodundan da yüklemesini
yapabilirsiniz. Yapılandırma programcıkları kullanılarak oldukça kolay
hale gelen bir sistemde 3 komut ile de bu işlemi RPM alternatifi olarak
kullanabiliriz. Yapılandırma programcığı sistemimizi otomatik olarak
algılar ve sistemimize özgü bir makefile dosyası yaratır. Daha sonra bu
oluşturulan dosyadaki verilere göre diğer komutları kullanarak program
kurma işlemini yerine getiririz. RPM paketlerine rpmfind.net adlı
adresten tüm şimdiye kadar ortama sunulmuş RPM paketlerinin deposuna
erişebilirsiniz. Freashmeat.net adresinde ise yeni çıkan ve gelişmekte
olan paketlere ulaşabilirsiniz. Ayrıca çeşitli açık yazılım üreten
firmaların sitelerinden de RPM paketleri bilgisayarınıza
indirebilirsiniz (oracle.com) Red Hat Package Manager (RPM) RPM
konfigürasyon, dökümantasyon, görüntü, örnek ve program dosyalarının
yanı sıra bir uygulama tarafından kullanılabilecek bütün diğer
dosyaları otomatik olarak yükleyen Windows kurulum sihirbazına oldukça
benzer. RPM paketlerini yüklemek ve kaldırmak için bir kabuk komut
satırında rpm komutunu kullanabilir ya da kpackage veya GnomeRPM gibi
herhangi bir pencere-tabanlı RPM programından yararlanabiliriz.
CD-ROM’larınızın üzerindeki RPM paketleri Linux için mevcut olan paket
sayısı göz önüne alındığında sadece ufak bir kısmını temsil etmektedir.
FTP sitelerinden daha fazla ve değişik RPM peketine kolaylıkla
erişebilir ve sisteminizi güncelleyebilirsiniz. http://rpmfind.net/linux/RPM
adresinde kapsamlı RPM paketi deposu bulabilirsiniz. CDROM’unuzdan bir
yazılımı yüklemek için ise öncelikle RPMS dizinine geçmek ve sonra da
istediğiniz paketi yüklemelisiniz. Erişmeye çalışmadan önce CDROM unuzu
bağladığınızdan emin olun. Buradaki paketleri sisteminizdeki bir dizine
yerleştirdikten sonra yüklemek için rpm komutunu yada bir grafik
arayüzü kullanabilirsiniz. K Desktop Paket Yöneticisi: kpackage KDE
masaüstü, kpackage adı verilen oldukça güçlü ve kullanımı kolay bir RPM
paketi yöneticisini içerir. Grafik ortamda komut satırında kpackage
komutu ile sistemimizde K desktop yüklü olduğu sürece herhangi bir
pencere yönetisinde başlatılabilir. Kpackage penceresinin sağ tarafında
Properties ve File List adında sekmelere sahip iki tane panel vardır.
Properties panelinde RPM paketindeki yazılımın sürüm numarası ve
üreticiler de dahil olmak üzere birtakım bilgiler görüntülenir. File
List panelinde ise yazılım paketinde yer alan dosyalar listelenir.
Kpackage programını kullanarak yüklü paketleri görmek, yüklü olan bir
paketi kaldırmak veya yeni paket kurmak oldukça kolaydır. Bir paketi
yüklemek için, file menusunden open seçeneği ile dosyamizin olduğu
dizinden dosyamizi seçili hale getiririz. Paketin güncellenmesi ve test
edilmesi seçeneklerini de içeren bir installation iletişim kutusu
görüntülenir. Halen yüklü olan paketler için update seçeneği belirir.
Test seçeneği ile ise bir kurulum gerçekten yüklemeden test edilebilir.
KDE ve Gnome dosya yöneticileri Gnome´a RPM paketlerini doğrudan
doğruya dosya yöneticisinden yükleyebilirsiniz. Paketin konumunu tespit
ettikten sonra simgesini sağ tıklaya**k install veya update
seçeneklerine erişebiliriz. KDE dosya yöneticisi kurulum için kpackage
programını kullansa da RPM paketlerinin dosya yöneticisi tarafından
kullanılmasını imkan verir. Komut satırı kurulumu: rpm rpm komutu ile
paketleri idare edebilir, sorgulayabilir, kendi paketlerinizi
oluşturabilir ve sahip olduklarınızı doğrulatabilirsiniz. Paketlerin
idare edilmesi, yeni paketlerin yüklenmesi, yeni sürümlere terfi
edilmesi ve paketlerin kaldırılması işlemlerini kapsar. Yeni bir
yazılımı yüklemek için -i parametresini, yüklü olan herhangi bir paketi
güncellemek için -u parametresini kullanırız. Kurulu olan paketi
kaldırmak için -e parametresi kullanılır. Paketin kurulu olup
olmadığının kontrolü -q parametresi ile yapılabilir. qa parametresi ile
yüklü paketlerin listesine ulaşılabilir. RPM ve parametreleri rpm -i
bir paketi yükler rpm -e bir paketi kaldırır. rpm -q bir paketi
sorgular. rpm -U yükleme ile aynı fakat önceki sürümü kaldırır rpm
-verify bir paketin doğru olarak yüklendiğini onaylar. --nodeps hiçbir
bağımlılık kontrolü yapmadan yükler --force Çakışmalara rağmen kurulum
işlemini zorla gerçekleştirir. --percent kurulum sırasında paket yüzde
miktarını gösterir. --test kurulumu test eder; yüklemez, sadece
çakışmaları kontrol eder. -h paket yüklenirken # sembollerini
görüntüler. rpm -qa bütün paketleri sorgular rpm -qR bu paketin
bağımlılığı olan paketleri listeler rpm -qi bütün paket bilgilerini
görüntüler. rpm -ql paketteki dosyaları listeler. rpm -qd Sadece
paketteki dökümantasyon dosyalarını listeler. rpm -qc Sadece paketteki
konfigürasyon dosyalarını listeler. Sıkıştırılmış arşivlerden program
kurulumu: tar.gz İnternette birçok sayfadan RPM dosyasi ile birlikte
tar.gz formatında sıkıştırılmış arşiv dosyası da edinilebilir. Bu
dosyalar programın kaynak kodlarını içermektedir. Genelde kaynak
kodlarının bulunduğu arşiv dosyasını bir dizin içersinde kurarız. Eğer
gelişi güzel bir şekilde paketleri bulunduğumuz dizinlere açarsak belli
bir süre gereksiz birçok kaynak kodu ile harddiskimiz dolar. Bu yüzden
arşivlenmiş dosyaları açarken belli bir strateji izlememiz gerekir.
Genelde kurulacak paketler /usr/local dizinin içine açılır ve bu dizin
içersinde kurulur. Paketlerin bazıları açıldıklarında kendilerine bir
dizin yaratarak o dizin içersine kurulurlar fakat bir genelleme
değildir. Bu yüzden paketi açmadan önce kaynak arşiv dosyamızı /usr/src
dizini içersine taşımamız gerekir. bunu mv dosya-adi.tar.gz /usr/local
komutu ile paketi çektiğimiz dizinden /usr/local dizinine paketin
aktarımı gerçekleştirilir. Bu aşamadan sonra aşağıdaki komut ile tar
-ztvf paket-adı arşiv dosyamızın bir dizin yaratıp yaratmadığı kontrol
edilir. Kontrolden sonra eğer dizin yaratılmıyorsa siz kendiniz mkdir
komutu ile bir dizin yaratarak kaynak kodlarını bu dizin içersine
açarsınız. Bu işlemler sıarasında midnight commander gibi bir dosya
yöneticisi kullanmanızda tavsiye edilebilir. Eğer bir kaynak kodlarının
bir dizin içersine koyulduğu tespit ediliyorsa artık arşivimizi güvenle
açabiliriz. Aksi taktirde paketi yarattığımız dizine taşıdıktan sonra
kaynak kodun açılmaasını sağlarız. Arşivimizi açmak için tar -xvfz
paket-adı komutu kullanılır. Buradaki tar komutundan sonraki x
parametresi dosyaları çıkarmak için, v parametresi dosyalar
çıkartılırken yol isimlerini görüntülemek için, f parametresini ve
dosya ismini kullaniriz. Ayrıca bu parametrelere bir z parametresi de
ekleyerek açma ve çıkarma işlemlerini tek bir tar komutunda
birleştirebiliriz. Ayrıca eğer dosyanın uzantısı tar.gz değil de tar.z
ise parametre olarak -Zvf girilmelidir. Yazılımın derlenmesi Kaynak
kodlarının açıldığı dizin içersinde genel olarak README veya INSTALL
şeklinde bir dosya mevcuttur. Bu dosyalar içersinde paketin kurulumu
sıarsında izlenecek yollar tarif edilmiştir. Genelde bu kurulum
notlarının olduğu dizinde configure adındabir programcık mevcuttur. Bu
program makinenizin konfigurasyonu hakkında bilgi toplaya**k bu
bilgilere göre bir makefile oluşturur. Oluşturulan bu makefile
programın makinenize gore kurulumunu sağlar. Örneğin bazı makinelerde C
derleyicisi olarak gcc yerine cc kullanılmaktadır. "configure"
programcığı makinemizin kendine has özelliklerine göre bize bir
makefile oluşturur. configure programcığını ./configure komutu ile
çalıştırırız. Daha sonra o dizinde makefile dosyası oluşur. Bu makefile
dosyasını make komutu ile derlemek üzere kurulumu başlatırız. Bu komut
ile birlikte o dizindeki kurulumla ilgil dosyalar bir düzene sokulur
bir liste oluşturulur. make komutu ile makefile dosyasındaki yapıya
göre kurulum dosyaları hazırlanır. Bu noktadan sonra hazırlanan kurulum
dosyalrının bilgisayarımızda gerekli yerlere kurulması kısmının
gerçekleştirilmesi için make install komutunu veririz. Eğer programı
kuracağımız dizinleri ve kurulum dosyalarının gönderileceği dizinleri
değiştirmek istiyorsak makefile dosyasını düzenleyerek bu amacımıza
kolayca ulaşabiliriz. Bu komuttaki kurulumun gerçekleştirilmesini
sağlayan install scriptinde kurulum işlemini adım adım gerçekleştirecek
olan komutlar yer almaktadır. Böylece programımızı makinemizin
konfigürasyon bilgilerine göre programın kaynak kodlarından kurmuş
olduk. ---Alıntıdır--
|   |  |
| |
|
